Tüm dünyayı etkisi altına alan koronavirüs, kişiden kişiye farklılık gösterse de genel olarak aynı belirtilerle tespit ediliyor. Bazı insanlarda çok ağır geçen hastalık, bazı insanlarda hiçbir belirti göstermiyor. Tehlikesi de tam olarak burada başlayan Kovid-19 virüsü ile ilgili bilimsel literatür sürekli güncelleniyor. Son bilimsel verilere göre virüs bulaştıktan 5 gün sonra kendini hissettiriyor. Virüsün en bulaşıcı olduğu dönem ise 4-12. gün arası.
İLK DÖRT GÜN BELİRTİ YOK
Radyoloji Uzmanı Prof. Dr. Güner Sönmez’in Yeni Şafak’la paylaştığı son bilimsel verilere bulaşma ve hastalanma takvimi böyle işliyor:
-Bulaştıktan sonraki ilk 4 günde hiçbir belirti göstermiyor.
-Genel olarak belirtiler 5. gün başlıyor. En sık görülen belirti halsizlik, bitkinlik, ateş ve öksürük olarak nitelendirilirken, bu belirtilere baş ağrısı, baş dönmesi, kırmızı göz, ciltte ve topukta döküntü, cilt lekelenmeleri eklendi. Göğüs, sırt, eklem ve kas ağrıları, solunum sıkıntısı ve koku alamama diğer önemli belirtiler olarak sıralanıyor.
-Çocuklarda en çok görülen belirtiler ishal, karın ağrısı ve kusma olarak ortaya çıkıyor.
-4. gün ile 12. gün arası hastalığın en fazla yayıldığı süreç olarak nitelendiriliyor. Virüsü kapan bir kişi, 4-12 günlük süreçte virüsü en yoğun şekilde yayıyor.
-12. günden sonra ise virüsün bulaşıcılığı büyük oranda azalıyor.
-Yapılan PCR testleri 5 ila 30 gün arası pozitif çıkabiliyor.
-Bazen belirtiler başlamadan bir gün önce, test çok az bir süre negatif çıkabiliyor, ancak bu virüsü bulaştırmadığımız anlamına gelmiyor.
-Kovid-19’da esas mesele, burunda oluşan enfeksiyonların ciğerlere inerek zatürreye çevirmesi olarak nitelendiriliyor. Çoğu insan bu aşamaya gelmeden Kovid-19’u atlatabiliyor. Ancak bu süreç kronik rahatsızlıklarla da birleşince ölümle sonuçlanabiliyor.
-Son yayınlanan bir makaleye göre, hastalar tamamen iyileşse, testleri negatife dönse bile şikâyetlerin bir kısmı aylarca devam ediyor. Bu şikayetlerin başında ise halsizlik geliyor. Uzmanlar bu süreci ‘long kovid’ olarak adlandırıyor.
-Ayrıca yine iyileşen hastaların aylar sonra çekilen MR’larında hastalığa ait bazı bulgular gözlendi. Özellikle kalp kaslarında yer alan miyokardit denilen enfeksiyon bulguları tespit edildi. Bu hastalığı atlatan kişilerde bazı belirtilerin aylarca devam ettiği saptanmış oldu.
BELİRTİ GEÇMEZSE İZOLE
Bu yeni takvim üzerine Amerika’nın CDC kuruluşunun geçtiğimiz günlerde izolasyon kurallarını güncellediğini belirten Prof. Dr. Güner Sönmez, “Hiç belirti vermeyip testi pozitif çıkan Kovid-19 hastalarının 10 gün, ateş, halsizlik, öksürük gibi belirtisi olanlar için 20 gün izolasyon yeterli olduğu ifade edildi. 20 günlük izolasyonun bitmesi için ise hiçbir belirtinin kalmamış olması gerekiyor. Ülkemizde uygulanan 14 gün izolasyon süresi ciddi şekilde önlem alınmasını sağlıyor” dedi.
İkinci pozitif parçacıklardan
Bazı kişilerde ikinci kez Kovid-19 testinin pozitif çıktığını hatırlatan Sönmez şu bilgileri verdi: “Testin pozitif olması aktif Kovid-19 hastası olduğunuzu göstermez. Virüs ölüyor ya vücutta, onun vücuttan atılması belli bir zaman alıyor. 12-15 günden sonra testin pozitif çıkma nedeni virüsün parçacıklarının test tarafından tespit edilmesi. Yapılan test antijeni tespit ediyor. Bizim yaptığımız PCR testleri vücut için yabancı olan parçacıkları tespit ediyor. Ama bunun canlı cansız olup olmadığını ayırt edemiyor.“