Mide-barsak ülseri tedavisi belli aşamaları olan zahmetli ve sabır isteyen bir durumdur. Ülserlerin pek çoğu tedavi edilmeden iyileşebilirse de yakın bir gelecekte sıklıkla tekrarladığından yaşamı olumsuz etkiler. Her ülser tekrarı hastaları bir önceki yazıda ifade ettiğim komplikasyon ve problemlere aday kılacaktır. Bu nedenle konuya bilinçli bakış ihmalin önüne geçmeyi ve hekimle bağlantıyı gerektirir. Gerek hayatı tehdit edici tehlikelerin önlenmesi, gerekse olayın kronikleşmesinin engellenmesi olmak üzere, teşhis edilen her ülser, sadece hastanın ağrıları geçinceye kadar değil, tamamen iyileşinceye kadar sıkı bir ülser tedavi programıyla takip edilmelidir.
Ülser tedavisinde iki aşama vardır: 1.Aktif ülser tedavisi; 2.Yeni ülser oluşumunun önlenmesi.
Ülserin iyileşmesini sağlamak için mideyi vücut beslenmesini bozmayacak şekilde dinlendirmek önemlidir. Bunu sağlamak için fiziksel ve ruhsal istirahat, uygun bir beslenme tarzı tavsiye edilir. Kısa aralıklı olarak küçük porsiyonlar halinde yemek ve mide salgısını uyarıcı gıdalar tüketmemek diyetin esasını oluşturur. Süt, gıda değeri yönünden olduğu kadar tahriş edici olmayışı da ülser tedavisinde önemlidir. Hasta tarafından dokunduğu bildirilen yiyecekler alınmayarak, serbest, zararsız bir diyet uygulanmalıdır. Bu arada et suyu, baharat, kızartmalar, turşular yasaklanmalı, kahve, alkol ve sigara kesilmeli veya mümkün olduğu kadar azaltılmalıdır. Sigaranın zararları üzerinde ısrarla durulmalı ve hastaya anlatılmalıdır. Bu arada ülseri tetikledikleri ve kanamaya yol açabildiklerinden kortikosteroid, aspirin ve diğer ağrı kesiciler kesinlikle kullandırılmamalıdır.
Ülser tedavisinde çeşitli ilaçlar kullanılmaktadır. Bunlar arasında cimetidin, ranitidin, famotidin ve proton pompa inhibitörleri vardır. Bu ilaçlar kullanıldığında hastanın sıkı bir diyete ihtiyaç göstermemesi, tablet şeklinde olduğundan alımının kolay olması, yan etkilerinin azlığı, ülser ağrısını hızla geçirmesi, hastalarca tercih sebebi olmuştur. Bunlar içinde en güçlü ajan proton pompa inhibitörleri olarak bilinen omeprazol, lansoprasol, rabeprazol, pantoprazol gibi ajanlardır. Asit salınımını güçlüce azaltan bu ilaçlar ülser iyileşmesinde çok etkilidir. Ancak mide-onikiparmak barsağı ülserlerinde Helicobacter pylori bakterisine karşı eradikasyon tedavisi birinci basamak tedavi yaklaşımı olmalıdır. Toplumumuzda oldukça yaygın olan bu bakterinin çeşitli antibiyotik-antiasid ilaç kombinasyonları ile tedavisi ülser iyileşmesine olduğu kadar, bu ülserin daha sonra tekrarının önlenmesine de katkıda bulunacaktır. Helicobacter pylori enfeksiyonunun tedavisinin hemen ardından asit salınımını baskılayan ilaçlarda devam tedavisi önemlidir.
Yaklaşık 6-8 haftada iyileşen ülserlerin yeniden oluşmasını engellemek adına bilinmesi gereken en önemli konu ülser oluşumuna zemin oluşturan saldırgan faktörlerin azaltıldığı bit yaşam stilini öğrenmektir. Bunların başında ağrı kesici ilaçların kullanılmaması gereği gelir. Ağrı kesici ilaç kullanımının şart olduğu ağır romatizmal hastalıkların varlığında mide koruyucu ilaç alımı tedbiri yararlı olabilmektedir. İlaçların özellikle bol su ile alınması, yemek borusuna takılmalarının önlenmesi için ilaç alımından sonraki 2 saat süresince sırt üstü uzanılmaması da diğer tedbirleri oluşturur. Bu tedbir özellikle monodox, tetradox gibi antibiyotiklerin ve kemik erimesi ilaçlarının kullanımında da değerlidir. Diyet anlamında ülser şikâyetlerini arttırdığını ifade ettiğimiz gıdaların olabildiğince azaltılmasına dikkat edilmelidir. Çayın özellikle açık içilmesi, alkol-sigara tüketilmemesi, aşırı baharattan, salçadan, gaz yapıcı baklagillerden ve bir anda aşırı yemekten kaçınılması akılcı olacaktır. Bunun ötesinde hastalara diyet günlüğü tutmaları, dokunan yemeklerin farkına varıldığında azaltılmaları da önerilebilir