Bu tür üçlü galaksi birleşmeleri zaten ender görülürken, söz konusu olayı daha da özel kılan bir başka ayrıntı dikkat çekiyor. Birleşme sürecindeki üç galaksinin merkezinde bulunan üç süper kütleli kara deliğin tamamı aktif durumda ve madde yutarak güçlü radyo dalgaları yayıyor.
ABD Deniz Araştırma Laboratuvarı’ndan astrofizikçi Emma Schwartzman “Bu tür üçlü aktif galaksi sistemleri son derece nadir. Böyle bir birleşmeyi sürecin tam ortasında yakalamak, dev galaksilerin ve süper kütleli kara deliklerin birlikte nasıl büyüdüğünü anlamamız için eşsiz bir fırsat sunuyor.” dedi.
Schwartzman, üç kara deliğin de radyo dalgalarıyla parladığını ve jetler fırlattığını gözlemlediklerini belirterek “Bu keşif, üçlü radyo aktif galaktik çekirdekleri (AGN) teoriden çıkarıp gözlemsel gerçekliğe taşıdı ve süper kütleli kara deliklerin yaşam döngüsüne yeni bir pencere açtı.” ifadelerini kullandı.
Galaksi birleşmeleri evrende nadir olaylar değil. Aksine, bilim insanlarına göre galaksilerin ve merkezlerindeki süper kütleli kara deliklerin büyümesinde temel mekanizmalardan biri. Samanyolu Galaksisi’nin bile 13 milyar yıllık tarihinde en az üç ya da dört büyük birleşme yaşadığı düşünülüyor.
Astronomlar, yakın evrende çok sayıda iki galaksili birleşme tespit etmiş durumda. Ancak üç galaksinin aynı anda birleşmesi oldukça ender görülüyor. Bunun nedeni, üç galaksinin kademeli değil, eş zamanlı olarak çarpışmasını gerektirmesi.
Her üç galaksinin de aktif galaktik çekirdeğe sahip olması ise daha da nadir bir durum. J1218/1219+1035 sistemi, yakın evrende keşfedilen üçüncü üçlü AGN sistemi olurken, aynı zamanda üç AGN’nin de radyo dalgaları yaydığı ilk örnek olma özelliğini taşıyor.
Sistem, Geniş Alan Kızılötesi Tarayıcı (WISE) verileri incelenirken sıra dışı bir yapı olarak fark edildi. İlk etapta, kenarlarından örtüşen ve her biri bir AGN barındıran iki galaksinin birleşmesi gibi görünüyordu. Daha sonra yapılan gözlemler, bu iki galaksinin yaklaşık 74 bin ışık yılı mesafeyle birbirine bağlı olduğunu doğruladı.
Araştırmacılar, sürpriz şekilde sisteme dahil olan üçüncü bir galaksi daha tespit etti. Bu galaksi, diğer ikisinden yaklaşık 316 bin ışık yılı uzaklıkta bulunuyor ve merkezinde parlak bir AGN barındırıyor. Üçüncü galaksiden diğerlerine doğru uzanan bir gaz kuyruğu, bu nadir üçlü birleşmenin parçası olduğunu doğruladı.
Bilim insanları, üçlü galaksi birleşmelerinin galaksi ve kara delik evrimini anlamak için benzersiz doğal laboratuvarlar sunduğunu belirterek, sistemi farklı dalga boylarında izlemeye devam edeceklerini açıkladı. Amaç, yalnızca bu sistemi daha iyi anlamak değil, aynı zamanda benzer gizli üçlü sistemleri tespit edebilmenin yollarını geliştirmek.
Araştırmacılar, yayımlanan çalışmada “Bu gözlemler, sistemin üçlü AGN doğasını doğruluyor ve bu nadir yapıların bulunabilmesi için çok dalga boylu ve çeşitli gözlem stratejilerinin gerekliliğini ortaya koyuyor.” ifadelerine yer verdi. (İLKHA)