Dünya koronavirüsle birlikte ‘petrol krizine’ de apansız yakalandı. Stoklar doldu, petrolü koyacak yer kalmadı. Fiyatlar 20 yılın dibini gördü. Şimdi normalleşmeyle birlikte rakamlar tekrar yükselmeye başlasa da Petrol Ofisi CEO’su Selim Şiper “Daha uzun bir süre depolar ucuza dolar” diyor.
Koronavirüs pandemisiyle birlikte dünya çapında ağır yara alan sektörlerden biri de akaryakıt oldu. Otomobiller, uçaklar birden durunca stoklar depolarda kaldı, petrol fiyatları 30 doların altına inerek, 20 yılın en düşük seviyesine geriledi. Dünyanın en büyük petrol üreticisi Amerika Birleşik Devletleri’nde 200’den fazla petrol şirketi iflas bayrağını çekti. Bu fiyat düşüşü, izolasyon sürecinde olduğu için evden çıkmayan tüketicinin bile işine gelmedi. Peki bundan sonra ne olacak. Sektör nereye gidecek, fiyatlar tekrar eski seviyelerine döner mi, tüketici daha ne kadar süre depoyu ucuza doldurabilecek…
Petrol Ofisi CEO’su Selim Şiper, Akşam Gazetesi’nden Şenay Büyükköşdere’ye konuştu.
‘GELMEYİN’ TALİMATI
Petrol Ofisi’nde korona günleri nasıl geçiyor. Yeni bir çalışma sistemine geçtiniz mi?
Biz şirket olarak süreci çok eren öngörüp, tüm önlemlerimizi almıştık. Evden çalışmaya da çok erken geçtik. Son 1 ayda 1 milyon TL’den fazla maske, dezenfektan gibi sağlık harcamamız oldu. Her şey, her gün dezenfekte ediliyor. Çalışanlar günde 3-4 maske değiştiriyor. Ben eski kuşak bir yönetici olduğum için bu döneme kadar evden çalışma modellerine çok sıcak bakamıyordum. ‘Millet kaytarır’ diyordum. Halbuki bakıyorum şimdi pek çok iş çok daha etkin şekilde halloluyor. IT birimine ‘artık siz ofise gelmeyin’ dedim.
Normalleşmeyle birlikte eski sisteme döner misiniz?
‘Hadi virüs bitti’ deyip eski hayatımıza döneceğimizi sanmıyorum. Bizim merkez ofiste 430 kişi var. Büyük ihtimalle artık bu 430 kişinin tamamını önümüzdeki 1 sene bir arada görmeyeceğiz. Maksimum bu insanların yarısını aynı anda ofiste bulunduracağız. Büyük ihtimalle bütün şirketlerde bu böyle olacak.
Korona sürecini erken öngördünüz, peki petrol fiyatlarının bu derece düşeceğini de öngörmüş müydünüz?
Ocak-şubat aylarında motorin 550 – 600 dolar arasındaydı. Nisanda 250-300 dolar arası bir noktaya kadar geldi. Bunu sadece biz değil, dünyada hiç kimse öngörmedi. Dünyada bunu öngören birileri olsaydı, şu anda ortaya karun kadar zengin olurdu. Bu işin ticaretini yapan uluslararası tüccarlar da dahil olmak üzere herkes bu krize apansız yakalandı. Tabii petrol fiyatlarının düşmesi bizim ülkemiz açısından çok faydalı bir şey. En azından oraya ödediğimiz para azalacak anlamına geliyor.
ŞİMDİ EŞİTLENDİK
Bundan sonra ne olacak… Tahminler nasıl?
Şu anda dünyada hiç kimse öngöremiyor. Biz Türkiye’de bu ‘öngörememe’ durumuna alışığız. Avrupa’ya ise şimdiye kadar artı eksi yüzde 5’lik sapmalar bile fazla gelirdi. Biz ise önümüzü görmekte zorlanırken onlar oturup 5 yıllık plan yapabiliyorlardı. Şimdi ilk kez aynı durumdayız. Gözüne far sıkılmış tavşan gibi dondu kaldı yurtdışı. İlk kez “artı eksi 5” senaryolarının ötesinde durumlar yaşanıyor. Plan yapma tutkusundan dahi vazgeçtiler. Eşitlendik. Hatta biz psikolojik olarak daha avantajlıyız. Çünkü bu bizim alışık olduğumuz bir durum.
BENZİN % 48 DARALDI
Türk tüketici nasıl tepki verdi. Sizde durum nasıl?
11 Martı takip eden ilk 1 hafta talepte normalin yüzde 10-15 üzerinde bir artış oldu. Herkes deposunu doldurdu. Ama sonra muazzam bir düşüş yaşandı. 11 Mart’tan bu yana motorinde pompa satışları geçen yıla göre yüzde 30, benzinde yüzde 40, otogazda ise yüzde 43 negatif yazdı . En fazla etkilenen yüzde 95’le jet yakıtları oldu. Bütün bunlar da bizim gibi şirketlere zarar olarak döndü. Bir de bizim taşıdığımız stoklar da zarar yazdı. Şu anda bütün stoklar dolu vaziyette. Ama aldığınız ürünün değeri yüksek kaldı. Ben 350 dolardan aldığım motorini 250 dolara satmak durumda kaldım. Nisan ayında hayatımızda görmediğimiz bir stok zararı yazdık.
Türkiye genelinde dağılım nasıl?
En büyük etki Marmara bölgesi ve İstanbul’da görüldü. İstabul’da benzin yüzde 48 daraldı. İç Anadolu’nun doğu kesimi ise oynamanın en az olduğu yer.
1 milyon metreküp stok kapasitemiz var. Bunun 3’te 2’si milli stok. Satış düşünce ithalatı kestik. Talep azalmasının tamamı ithalattan gitti. Türkiye’deki rafinerilerden alımı sürdürüyoruz.
DEPOYU EN SON MARTTA DOLDURDUM
Normalleşme başladı. Satışlar ne zaman eskiye döner?
Bir sihirli değnekle eskiye döneceğimizi düşünmüyorum. Eskisi gibi bir tüketim olmayacak. Ben arabamın deposunu martta doldurdum, hâlâ aynı depo. Çünkü çıkmıyorum. Kısıtlamalar bitse bile, çıktığında nereye gideceksin… Biz nisanda gördüğümüz yüzde 30’luk daralmanın mayıs, haziranda yavaş yavaş azalacağını, rakamların yıl sonuna kadar böyle azalmaya devam edeceğini düşünüyoruz. Yıl sonu kaybımız ise yüzde 5-10 arasında olur diye tahmin ediyorum. Oysa bu yıl çok güzel başlamıştı, ekonomik canlılık vardı. ‘Turist çok gelecek’ diyorduk. Şimdi 1 yıldan evvel eski hayatımıza döneceğimizi sanmıyorum.
HIZLI TEST İÇİN DESTEK VERİYORUZ
İTÜ Çekirdek’le bir işbirliğiniz oldu. Ne yapıyorsunuz tam olarak?
İTÜ çekirdek dünya çapında bir kuluçka merkezi. Biz korona sürecine başka firmalar gibi maske satın alıp, bir yerlere hibe etmek yerine daha farklı bir projeyle destek vermek istedik. Burada çabuk test cihazlarını üretebilecek projelere destek veriyoruz. Tabii bu biraz daha orta ve uzun vadede sonuç alacağımız bir proje.
PETROL ARTIK ‘DAHA DA UCUZ BİR ALTERNATİF’
‘Petrolün saltanatı bitiyor’ deniyor. Elektrikli otomobiller konusunda ne düşünüyorsunuz, hızla yayılır mı?
Bu dediğinizi, ömrü hayatımızda görmeyeceğiz. Bu 50 senelik bir süreç. Hele ki şimdi petrol fiyatları önümüzdeki 1 yıl 40-50 doların üzerine çıkamaz. Uzun süre 50-60 dolar arası bir yerlerde gezinir. Bu iş böyle olduğu takdirde de petrol hep ucuz bir alternatif olarak karşımıza çıkacak. Belli bir süre fiyatlar böyle kalacak. Dünyada 1.2 milyar araç var. Bu araçların binde biri bile elektrikli değil şu an.
Sizin elektrikli araçlara yönelik bir hazırlığınız var mı?
15 istasyona şarj üniteleri koydum. Zaten Türkiye’de toplasan 300 tane elektrikli araç var.
DOLAR
EURO
İNG. STERLİNİ
İSV. FRANGI
KAN. DOLARI
ÇEYREK ALTIN
BITCOIN