Kamuoyunda 15 yıl ve 3600 günle emeklilik olarak bilinen emeklilik şekli hep merak edilir. Bu emeklilik için gerekli yaş dışındaki sigortalılık süresi ve prim ödeme gün sayısı şartlarını sağladıktan sonra istifa ederek kıdem tazminatı alınması konusunda dikkat edilmesi gereken bazı noktalar var. Bu konuda Yargıtay’ın verdiği yakın tarihli kararlar işçiler için çok önemli. İşverenlerin de bu konuda nasıl hareket etmesi gerektiği kararlarda ortaya çıkıyor.
Yargıtay, daha önce vermiş olduğu kararlarında 15 yıl, 3600 günle kıdem tazminatı alan kişilerin yeniden çalışmaya başlamaları konusunda dürüstlük ilkesine aykırılık yoksa ve hakkın kötüye kullanılması söz konusu değilse işçi lehine kararlar vermişti.
ÇALIŞMA HÜRRİYETİ
15 yıl, 3600 günle işçiye ödenen kıdem tazminatının genel gerekçesi emeklilik için gerekli yaş dışındaki şartları sağlaması sonrası yaş şartını çalışmadan bekleyecek olmasıdır. Bu hak kapsamında kıdem tazminatı alanların yeniden çalışıp çalışamayacağı konusu farklı değerlendirmelere konu olabiliyordu.
Bu durumdaki işçiler kısa bir süre sonra yeniden çalışmaya başladıklarında tazminatı ödeyen işveren “hakkın kötüye kullanıldığı” iddiası ile dava açıp tazminat istiyordu. Diğer yandan Anayasa’da açıkça yer alan çalışma hürriyeti kapsamında bu kişilerin tazminat aldıktan sonra yeniden çalışmasının “hakkın kötüye kullanılması” olup olmadığı konusunda farklı kararlar da söz konusuydu.
HERKES İÇİN GEÇERLİ DEĞİL
Emeklilik için yaş dışındaki diğer şartların sağlanması nedeniyle işyerinden ayrılıp kıdem tazminatı alınması mümkün. Ancak bu bütün çalışanlar için 15 yıl, 3600 gün değil. Kişinin ilk kez sigortalı olduğu tarih eğer 8 Eylül 1999 ve öncesi ise bu durumda 15 yıl, 3600 gün koşulu geçerli.
Ancak 9 Eylül 1999 ve sonrasında ilk kez sigortalı olmuş kişiler için bu şart 25 yıl sigortalılık ve 4500 gün, ya da 7000 prim günü. Dolayısıyla bu hakkı kullanmak isteyen kişilerin mutlaka önce kendi durumlarını gözden geçirmeleri ve SGK’ya (Sosyal Güvenlik Kurumu) başvurarak bu konuda yazı talep etmeleri yerinde olacaktır.
İŞVERENE YAZI
İlk kez sigortalı olunan tarihe göre değişen emeklilik koşullarından prim ödeme gün sayısı ve sigortalılık süresini dolduran kişiler bu durumlarını tespit eden yazıyı bağlı oldukları SGK il veya ilçe müdürlüklerinden alıp işverene verdikleri takdirde işveren bu kişilere kıdem tazminatı ödemek zorunda. SGK gerekli kontrolleri yaparak kişinin emeklilik için gerekli yaş dışındaki diğer şartları tamamlamış olması halinde çalışana “kıdem tazminatı alabilir” yazısı vermektedir.
YARGITAY'DAN İŞÇİ LEHİNE KARAR VAR
15 yıl ve 3600 günle kıdem tazminatı alan bir işçinin bu hakkını kötüye kullandığı iddiası ile açılan davada Yargıtay açıkça, bu durumdaki işçilerin yeniden çalışmaya başlamasının “hakkın kötüye kullanılması” olmadığı yönünde karar verdi. Bu karar sonrası 15 yıl 3600 günle kıdem tazminatı alan kişilerin yeniden çalışmaya başlamalarının önünde bir engel kalmamış oldu.Daha önce bazı durumlarda mahkemeler işçinin çok kısa bir süre sonra yeniden çalışmaya başlaması halinde bu durumun “hakkın kötüye kullanılması” olarak değerlendirilebileceği yönünde kararlar verebiliyorlardı. Ancak kararda açıkça bu ifadenin yer alması tazminat alan kişilerin yeniden çalışabileceklerini ortaya koymuş oldu.
İŞTE SON ÖRNEK
2020 yılının Eylül ayında verdiği bir başka kararında da Yargıtay bu ilkeyi halen koruduğunu gösterdi. Davaya konu olayda işçi 15 yıldır çalıştığı işyerindeki işverenine SGK’dan aldığı yazıyı vererek kıdem tazminatının ödenmesini talep etmiştir. İşveren ise işyeri uygulaması olarak işten ayrılma tarihinden itibaren 3 aylık süre içerisinde, başka bir iş yerinde çalışılmadığı tespit edilirse kıdem tazminatı ödeneceğini belirtmiş
İşçinin 6 gün sonra başka bir işyerinde çalışmaya başladığının tespit edilmesi sonrası işveren işçiye kıdem tazminatı ödemesi yapmamış ve işçi de yargı yoluna gitmiştir. İlk derece mahkemenin davayı reddetmesi sonrası işçi Yargıtay’a başvurmuş ve Yargıtay işçiyi haklı bulmuştur.
Yargıtay kararında işçinin kanunun kendisine tanıdığı bir hakkı kullandığını ve 6 gün sonra başka bir iş yerinde tekrar işe başlamasının hakkın kötüye kullanılması olarak değerlendirilemeyeceğini ifade etmiştir. Bu nedenle işçiye kıdem tazminatının ödenmesi gerektiğine hükmetmiştir.
Dolayısıyla Yargıtay yakın tarihli bu kararında da işçinin 15 yıl, 3.600 gün hakkını kullanıp yeniden işe girmesinin hakkın kötüye kullanılması olmadığı görüşünde devam etmektedir ve kararlarını bu yönde vermektedir.
