Başkan Recep Tayyip Erdoğan’ın duyurduğu “İstihdam Kalkanı” paketi emeklinin yüzünü güldürecek önemli bir düzenlemeyi de beraberinde getirecek. İki yıl içinde devreye girecek ‘Tamamlayıcı Emeklilik Sistemi’ (TES) ile çifte maaşın önü açılacak. TES’e en büyük katkıyı devlet yapacak. İşçiden sembolik bir prim kesintisi alınacak. Sisteme işverenin de makul oranda katkısı sağlanacak.
Sabah’ın haberine göre, TES yürürlüğe girdiğinde iş değiştirenler veya yeni işe girenler kazanılmış haklarından mahrum kalmayacak bir güvenceye erişecek. Sistemde biriken kaynaklar emeklilik çağına kadar özel durumlarda belli oranlarda fon çekme hakkı olarak kullandırılacak. Örneğin ev alan ya da evlenenler fondan istifade edebilecek. Emekliliğe hak kazanıldığında ise mevcut sigorta sisteminin yanı sıra TES’ten de emekli aylığı alabilecek veya birikimini toplu para olarak çekebilecek.
TES, sosyal güvenlik sistemindeki emeklilik yaş hadleri ile uyumlu olacak. Belirlenen yaş hadleri doldurulduktan sonra sistemden belli ıskonto ile çıkılabilecek. TES, bireysel emeklikten farklı olarak şirket veya kurum bünyelerinde çalışanlar için fonlar aracılığıyla oluşturulacak. TES ile yılda 100 milyar liralık büyüklük sağlanması hedefleniyor. İşyeri bazlı, sektörel tamamlayıcı emekliliğin hayata geçmesiyle hem emeklinin geliri artacak hem de sermaye piyasaları derinleşecek. Paket kapsamında sektör, iş kolu veya meslek esaslı tamamlayıcı emeklilik kurumlarının güçlendirilmesi sağlanacak. Sektör, iş kolu veya meslek esaslı tamamlayıcı emeklilik kurumlarının iyi örnekleri yaygınlaştırılacak.
SİSTEMİN SAC AYAĞI
Yeni modelin dört saç ayağını “Fon gelirlerinin işletilmesi, işverenin devlet desteği ile emeklilik finansmanına dâhil edilmesi, tamamlayıcı emeklilik, çalışanların haklarının korunması” oluşturuyor. Kamu emeklilik sistemi dışındaki sistemlere katılım teşvik edilecek. BES katılımcı sayısı, sistemde kalış süresi ve fon tutarını artıracak şekilde geliştirilecek. İstihdam kalkanıyla işsizliğin önüne geçilecek tedbirler alınırken Başkan Erdoğan’ın duyurduğu tamamlayıcı emeklilik ile birlikte de çifte maaşın önü açılacak.
REFAH SEVİYESİ DÜŞMEYECEK
Türkiye’de çalışanlar emekli olduklarında iş hayatında aldıkları maaştan daha düşük bir emekli maaşı alabiliyor. Sistemle sağlanacak ikinci maaş gelirdeki düşüşü önleyecek. Ülkemizde 2017’de başlatılan otomatik Bireysel Emeklilik Sistemi’nin yeni dönemde TES’e aktarılması düşünülüyor.
DEVLET VE İŞVEREN KATKISI
İlk düşünülen sistemde zorunluluk esas alınacak. Böylece çalışanlar kazançlarına göre bütçelerini sarsmadan birikim yapacak, buna devlet ve işveren katkısı da dahil olacak. Yeni emeklilik sisteminde bir diğer model ise BES’ten farklı olarak riskli, yıpranma payı yüksek olan mesleklere yönelik uygulanan emeklilik sistemi.
DÜNYADA NASIL UYGULANIYOR?
İNGİLTERE: Zorunlu sosyal güvenlik dışında işverenler kanalıyla işleyen mesleki emeklilik ve bireysel emeklilik bulunuyor.
MACARİSTAN: Zorunluluk esasıyla ve tümüyle çalışanların katkılarıyla finanse edilen bireysel emeklilik hesaplarına dayalı emeklilik fonları bulunuyor.
ARJANTİN: Devletin sosyal güvenlik sistemi dışında emeklilik fonu yöneticileri tarafından işletilen bireysel emeklilik sistemi bulunuyor.
AVUSTURYA: 1 Ocak 2013’ten itibaren çocuğu 3 yaşını geçmemiş kişiler sisteme girince devlet teşviki alıyor.
FİNLANDİYA: Kazanç ve prime odaklı yeni bir tamamlayıcı emeklilik sistemi devreye sokuldu.
ŞİLİ: 2008’de özellikle düşük gelir gruplarındaki çalışanların emeklilikte yeterli emekli aylığı alabilmesi için tamamlayıcı emeklilik uygulaması hayata geçirildi.
DANİMARKA: Zorunlu sosyal güvenlik sisteminin yanında bir de zorunlu tamamlayıcı emeklilik uyguluyor.
İTALYA: Mesleki tamamlayıcı emeklilik sigortası uygulanıyor.
25 YAŞ ALTI 50 YAŞ ÜSTÜ NEREDE ÇALIŞACAK?
İstihdam kalkanı düzenlemesi kapsamında reform niteliğinde değişikliklere gidiliyor. Bunlardan biri de 25 yaş altı gençlerle iş bulmakta zorlanan 50 yaş üstü vatandaşlar. Buna göre bu gruba kolay istihdam konusunda çeşitli seçenekler sunulacak. Örneğin projelerde 3 yılı geçmemek üzere belirli iş sözleşmeleri yapılacak. Bu yaş grubundan işe alım yapan işletmelere prim desteği sağlanacak. Bu kesimin iş hayatına daha kolay katılabilmesi için süreli sözleşme şartları esnetilecek.
