Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu’nun (EPDK), elektrikte 2021-2025 yılları arası “dördüncü tarife” dönemine ilişkin çalışması devam ediyor. Bu kapsamda Kasım ayında “elektrik dağıtım” ve “perakende satış” tarifelerine ilişkin tebliğleri, Resmi Gazete’de yayımlandı. EPDK, bazı basın-yayın organlarında yer alan elektrik dağıtım şirketlerinin gelirlerine ilişkin tebliğdeki temsil ve ağırlama giderlerine yönelik haberlerde “yanıltıcı yorumlar” bulunduğunu açıkladı. Haber7.com’un konuya ilişkin sorularını yanıtlayan EPDK yetkilileri, “Bu düzenleme ile bir zam ya da fiyat değişikliği yapmadı. Kesinlikle tarifelere yeni bir unsur ya da yeni bir gider kalemi eklenmedi” ifadelerini kullandılar. İşte konuya ilişkin detaylar:
ENERJİ PİYASASI DÜZENLEME KURUMU (EPDK) NE YAPTI?
EPDK beş yıllık (2021-2025) tarife dönemi çalışmalarını tamamladı. Daha önceki (2016-2020) dönemde yer alan maliyetler ve vatandaşımıza hizmeti etkileyecek kalite faktörleri gözden geçirildi. Şebeke kalitesinin arttırılması ve kesintilerin tamamen ortadan kaldırılması, kayıp kaçakla mücadelede hedeflere ulaşılması, bakım ve onarım faaliyetlerinin arttırılması, doğru ve etkin yatırımlarla istihdamın arttırılması kapsamında yol haritası belirlenmiş oldu. Yani EPDK bu düzenleme ile bir zam ya da fiyat değişikliği yapmadı. Kesinlikle tarifelere yeni bir unsur ya da yeni bir gider kalemi eklenmedi. Bu giderler; tarifelere yönelik daha önceki (2011-2015 tarife dönemi, 2016-2020 tarife dönemi) tebliğlerde de yer almaktadır ve EPDK tarafından bu kapsamdaki giderlere limit ve sınırlama getirilmiştir.
DAĞITIM GELİRLERİNE İLİŞKİN TEBLİĞDE YER ALAN VE KAMUOYUNDA SPEKÜLASYONLARA SEBEP OLAN HÜKÜM NELERİ İÇERİYOR?
Dağıtım gelirlerine ilişkin tebliğde:
“Denetim, danışmanlık ve müşavirlik giderleri, dava, mahkeme, avukatlık, icra ve arabuluculuk giderleri, dernek aidat giderleri, temsil ve ağırlama giderleri, noter giderleri, ilan giderleri, emsal kararlar dikkate alınarak ödenenler de dâhil olmak üzere mahkeme kararı gereği oluşan tazminat harici giderler için, söz konusu giderler ile kontrol edilemeyen işletme giderleri dışarıda tutularak belirlenen düzenlemeye esas işletme gideri %7 artırılır.” hükmü yer alıyor
Bu kapsamda şirketlerin temsil ağırlama ve yukarıda sayılan giderleri için söz konusu giderlerin dışında kalan ve tarifelerde dikkate alınan tutarların %7’sinin dikkate alınacağı hükme bağlanıyor.
BU UYGULAMA YENİ Mİ? VATANDAŞA ZAM ANLAMINA MI GELİYOR?
Birinci sorunun cevabında da belirtildiği gibi yeni bir uygulama, yeni bir gider kalemi kesinlikle söz konusu değil. Hatta özelleştirme öncesi de bu tip giderler elektrik tarifelerinin hesaplanmasında geçerli olmuştur. epdk tarafından bu kalemlere limit ve sınırlama getirilmiştir. Faturalar için herhangi bir zam ya da fiyat artışı söz konusu değildir.
EPDK TEMSİL-AĞIRLAMA PAYINI MI ARTTIRDI?
Hayır tam tersine. EPDK mali mevzuatta yer alan bu giderlere tavan ve limit getirdi. Yeni tarife dönemi için bu giderin limitten fazla kullanımının önüne geçti.
PEKİ, YA DİĞER KALEMLER… ONLAR DA MI ARTMIYOR?
Temsil ağırlama gideri ve tebliğde geçen diğer giderler ana faaliyet konusu personel, bakım onarım, endeks okuma, kesme bağlama, IT, malzeme, genel yönetim giderleri gibi giderlerden farklı değerlendirilmiş, tavana tabi tutulmuştur. Yani tavana tabi giderleri söz gelimi %15’e çıkan bir şirketin gider artışı tarifeye yansımamakta, şirketler bu tip giderleri düşürmeye, düşük tutmaya zorlanmaktadır.
NEREDEN ÇIKTI BU TEMSİL AĞIRLAMA GİDERİ? YENİ BİR UYGULAMA MI?
Hayır, elbette yeni değil. Yeni olan bir uygulama ya da gider kalemi kesinlikle söz konusu değildir. Kamuda da ve özel sektörde de bütçe kalemlerinde görülen temsil ağırlama gideri mali mevzuata uygun bir giderdir. Şirketlerin mali tablolarında ve düzenleyici hesap planlarında bu gider yer alır. Söz konusu giderler dönem net karı ve Kurumlar Vergisi hesaplamalarında da mali mevzuata göre dikkate alınan giderlerdir. Daha önce de vurguladığımız gibi EPDK bu giderlere tavan ve limit getirmiştir. Şirketler bu limitleri kesinlikler aşamaz.
PEKİ, ŞİRKETLERİN REKLAM İLAN GİDERLERİ? ONLAR NEDEN TEBLİĞDE YER ALIYOR?
Tebliğdeki hüküm “reklam amaçlı” ilan giderlerini kapsamıyor. Şirketler kendi reklamlarını kendi bütçelerinden karşılar ve EPDK bu konuya müdahil olmaz. Yani şirket reklamlarının faturaya yansıması kesinlikle söz konusu değil. Burada şirketlerin kamuya açıklanması elzem olan “resmi ilanlar” kapsama alınıyor.
Bu ölçüde büyük ve her tüketiciye dokunan bir faaliyetle iştigal eden şirketlerin faaliyetlerinin doğal sonucu olarak tüketiciyi bilgilendirmeleri ve ilanlarda bulunmaları gerekiyor. Mevzuat değişiklikleri, sahada yapılan çalışmalar hakkında bilgilendirme yapılması (kesintilerle ilgili vatandaşlarımıza SMS atılması gibi), tüketici alacaklarının ilgililere duyurulması gibi giderler bu kapsamda olup, dağıtım faaliyeti ile ilgili ilan ve duyuru işlemleri söz konusu faaliyetin ana unsurları arasında yer alıyor.
EPDK BÜTÜN GİDERLERİ TÜKETİCİYE YANSITIRKEN, GELİRLERİ ŞİRKETLERE Mİ BIRAKIYOR?
Kesinlikler doğru değil… Çünkü şirketlerin gelir tavanları belirlenirken yukarıdaki giderler dikkate alınmakta, verimsiz şirketler ilaveten kesintilere uğramaktadır. Ayrıca şirketlerin ilan geliri, denetim geliri, müşavirlik geliri, temsil ağırlama veya noter geliri elde etmeleri de söz konusu olmayıp, gündem konusu olan ilgili giderlerin de belirli bir oranda karşılandığı konsolide bir bütçesi vardır. Belirlenen bedellerle elde edilen ilave reaktif bedeli geliri, kesme bağlama bedeli gelirleri, hasar-sigorta-ölçü test kontrol-bağış gibi faaliyetle ilgili tüm gelirler tüketiciye yansıtılmaktadır.
DANIŞMANLIK HİZMETLERİ, AVUKATLIK İCRA GİDERLERİ NEDEN TEBLİĞDE YER ALIYOR?
Dağıtım şirketleri kendi uzmanlık alanlarında olmayan IT, yönetim-organizasyon gibi konularda danışmanlık, mali müşavirlik hizmetleri gibi konularda müşavirlik, mali mevzuat kapsamında zorunlu bağımsız denetimler gibi denetim hizmetlerini almak zorundadır. Söz konusu giderler Türk Hukuk Sisteminin getirdiği yükümlülüklere uymanın ve yürütülen faaliyetin doğal sonucudur.
Dava mahkeme avukatlık icra giderleri ise elektrik dağıtım faaliyeti sonucunda oluşan hukuk giderleridir. Kaçakla mücadele, tahsilat, yüklenici sorumlulukları (malzemelerin şartnamelere uygunluğu, can ve mal güvenliğinin temini, vb.) kapsamında oluşan dava-icra giderleri bu kapsamdadır.