Diyarbakır’da, 09-11 Kasım 2023 tarihleri arasında Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı ile Karacadağ Kalkınma Ajansı desteği ile kurulan Gastro İnovasyon Merkezi ev sahipliğinde, Diyarbakır Ticaret ve Sanayi Odası’nca 1. Mezopotamya Gastronomi Zirvesi düzenlendi.
3 gün süren zirvede Diyarbakır Arkeoloji Müzesi’nde en erken yerleşimlerden biri olan Körtiktepe, küçükbaş hayvanların ilk evcilleştirildiği, buğdayın düzenli olarak ilk yetiştirilmeye başlandığı Çayönü buluntuları incelendi. Zirve’nin son günü katılımcılara Çayönü’ndeki arkeolojik çalışmaları ve kazı evini gezme ve deneyimleme imkanı sunuldu.
Zirvede toplam 8 oturum, bir sunum ve iki söyleşi yer aldı. 37 bilim insanı ve gastronomi alanında çalışan şef ve araştırmacı, bilgi ve deneyimlerini aktardı. Zirveye, Türkiye’nin dört bir yanından ve yurtdışından büyükelçilikler, kamu kurumları, sivil toplum örgütleri, kooperatifler, akademisyenler ve öğrenciler katıldı.
Zirvenin sonuç bildirgesinde, “Son üç yılda Diyarbakır ile ilgili yapılan araştırmaların zenginliği, bu zirvenin bu kentte yapılmasının bir amaç değil, bir sonuç olduğunu gösteriyordu. Mezopotamya Gastronomi Zirvesinde, gastronomi alanına çok farklı yönlerden yaklaşılması gerektiğine dair bir perspektif oluştu ve bu perspektif salonla sınırlı kalmadı. Kapanış oturumunda özetlendiği şekliyle; Zirvemizde tarım, tarih ve kültürel miras, Mezopotamya mutfağı, coğrafi işaretli ürünler ve gelecek anahtar kavramları etrafında dört ana başlık öne çıktı. Her şeyden önce; Diyarbakır’ın gastronomi açısından tarihi öneminin daha fazla vurgulanması ve bu tarihin bugünün soruları ışığında yeniden ele alınması gerektiğini gördük. Buna ek olarak, olanca zenginliği içinde sözlü tarih çalışması yapmanın da gündelik yaşam örüntülerini geleceğe aktarmak için ne kadar kıymetli olduğunu hatırladık. İkincisi, Diyarbakır’da gastronomi alanında yapılan çalışmaların bir ‘şehir mutfağı’ değil, ‘Mezopotamya mutfağı’ konseptiyle ele alınmasının daha doğru olacağı kanaatine vardık. Bölgenin maruz kaldığı eşitsizliklerden tutun da paylaştığı tarih, coğrafya ve iklime kadar ortaklaştıran unsurlarını öne çıkararak ‘Mezopotamya Mutfağı’nı bir etnografik kavram olarak geliştirmek gerektiğini belirledik” denildi.
Coğrafi işaretli ürünler ile ilgili daha sistematik ve bütüncül çalışmalar yapmak, menşe ürünlere yönelmek, tarım gelirini artırmak ve küçük üretici ile köylüyü destekleyecek bir mekanizma olarak kurgulamanın ortak düşüncesine ulaşıldığı belirtilen bildirgede, “Son olarak; herkesin temiz ve güvenli gıdaya eşit ulaşabileceği, mutfağın kırsal kalkınmanın hayati bir unsuru olarak toplumsal dönüşüme eşlik edeceği gelecek için çalışmamız gerektiğini, Diyarbakır Gastro İnovasyon Merkezi’nin bu konuda ön açıcı bir kurum olacağına olan inancımızı bildirdik” ifadelerine yer verildi.