Yaz mevsimiyle birlikte özellikle çocuklarda sıcak hava kaynaklı sağlık problemleri artış gösteriyor.

Sıvı kayıpları, güneş çarpmaları, travmalar ve yaz ishalleri gibi sorunların bu dönemde sıkça yaşandığını belirten Mardin Eğitim ve Araştırma Hastanesi Çocuk Yoğun Bakım Sorumlusu aynı zamanda Mardin Artuklu Üniversitesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Doç. Dr. Mehmet Nur Talay, sıcak çarpmasının ciddi sonuçlara yol açabileceği uyarısında bulundu.

Çocuklarda sıcak havalarda sıkça rastlanan rahatsızlıklara değinen Talay, "Sıcak havalarda çocuklarda sıkça rastlanan hastalıklar bu yaz döneminde özellikle ishaller, sıvı-elektrolit kayıpları çok yaşanıyor. Malumunuz, güneş çarpmaları çok fazla yaşanıyor. Bunun yanında travma, özellikle bölgemizde damda yatma durumları nedeniyle damdan düşme vakaları… Çocukların tatil dönemi olduğu için dışarıda çok oynadıklarından da güneş çarpması vakalarıyla karşılaşıyoruz. Bununla beraber yazın suda boğulma olayları da oluyor. Böcek sokmaları da bu mevsimde artış gösteriyor." dedi.

"Sıcak çarpması ölüme kadar götürebilir"

Sıcak çarpmasının oldukça ciddi bir tabloya yol açabileceğini ifade eden Talay, vücut ısısındaki yükselmenin tehlikeli boyutlara ulaşabileceğine dikkat çekerek,"Sıcak çarpması, özellikle vücut ısısının genelde 40 derecenin üzerinde olması durumunda meydana gelmekte. Malum olduğu üzere, güneşe fazla maruz kalma sonucu vücut ısısının ‘termoregülasyon’ denilen merkezi bozuluyor. Vücut ısısını ayarlayan merkezi bozulduğu için görevini tam yapamadığından dolayı sorunlar ortaya çıkmaya başlıyor. Hastalarımız tedavi edilmezse ya da geciktiği durumlarda sonuçları çok dramatik olabiliyor; ölümle sonuçlanabiliyor, komaya kadar gidebiliyor. Sıcak çarpmalarda eğer zamanında müdahale edilmezse kişide kalıcı hasarlar bırakabiliyor." şeklinde ifade etti.

Yazın ortaya çıkan ishal vakalarıyla ilgili değerlendirmelerde bulunan Talay, "Tifo hastalığı, genelde salgınlar halinde eskiden çok görülürdü ama son dönemde özellikle suların ıslahı, teknolojinin gelişmesi ve taşıyıcıların da ilaç tedavileriyle azaltılması nedeniyle çok az görülmektedir. Daha çok yaz ishallerinde paraziter enfeksiyonlar karşımıza çıkmakta. Mevsimsel olarak genelde bahar aylarında rota virüsü görülmekte. Bir de besin zehirlenmeleri ortaya çıkmaktadır." dedi.

"Çocuklar oyuna dalıp güneşte kalıyor"

Çocukların güneş altında uzun süre oyun oynamalarının sıcak çarpmasına neden olduğunu ifade eden Talay, "Çocuklar güneşin altında oynuyorlar ya da havuza iniyorlar ama belli saatlerde inmeleri gerekirken saati kaçırıyorlar. Bu dönemlerde ciddi klinik bulgular oluşabiliyor. Güneşe maruz kalan vücut bölgelerinde kuru, kızarmış alanlar oluşuyor. Solgun, sıcak deri oluşuyor. Terleme başlangıçta artmış gibi görünüyor ama sıvı kaybı belli bir düzeye geldikten sonra vücut nemini kaybediyor ve kuru hale geliyor. O zaman vücudun ısı dengesi bozuluyor. Güçsüzlük, yorgunluk, baş ağrısı, sersemlik, baş dönmesi, çarpıntı, hızlı nabız, kaslarda hassasiyet, kramplar oluşabiliyor. Uykuya eğilim, huzursuzluk, idrar çıkışında azalma, koyu idrar rengi, bilinç kaybı, hayal görme, koma, nöbet, mide krampları, kusma ve bulantı gibi ciddi bulgular eşlik edebiliyor. Bu tür durumlarda hastaya hızlıca müdahale edilmesi gerekiyor." şeklinde aktardı.

"En riskli gruplar: Bebekler, yaşlılar, kronik hastalığı olanlar"

Aşırı sıcaklarda riskli gruplara dikkat çeken Talay, özellikle sıvı kaybının yaşandığı durumlarda hayati risklerin ortaya çıkabileceğini ifade ederek, "Sıvı kaybı özellikle yaşlarda da fark ediyor. Mesela 5 yaş altı ve 65 yaş üstü en riskli grubumuzdur. Bunun yanında obez hastalar, soğutma yapmadan aşırı egzersiz yapan kişiler, kanser hastaları, kardiyak problemleri olan kalp ve tansiyon hastaları, böbrek rahatsızlıkları olanlar, gebelerimiz ve bilinçsiz diyet uygulayanlar risk altında. Bu kişilerde su içme alışkanlığının olmaması sıcak çarpmasındaki riskleri artırıyor." diye konuştu.

"Yazın bebeklerde havale riski de artıyor"

Havalelerin yaz döneminde artabildiğini ifade eden Talay, "Havalenin kendisi bir bulgudur. Çeşitli hastalıklara bağlı olarak, özellikle ateşte olabiliyor. En masumları sıvı kayıplarında görülebiliyor. Sodyum kaybı, kalsiyum düşüklüğü görülebiliyor. Ama bir de epilepsiye bağlı, normal havalelerdir. Altta yatan neden elektrolit kaybı veya ateş durumuysa, bu giderilirse havale ortadan kalkar. Ancak havale sırasında müdahale edilmesi gerekir." dedi.

"Sıcak çarpmasına karşı ilk müdahale hayat kurtarır"

Sıcak çarpmasında uygulanması gereken ilk yardım adımlarını da paylaşan Talay, hızlı müdahalenin önemine değinerek, "Hastanın güneş ışığından uzak bir yere alınması, terli giysilerin çıkarılması gerekir. Şokta ise şok pozisyonuna getirilmesi, bilinç ve solunum kontrolü şarttır. Bilinci kapalı değilse gölgede tutulması yeterlidir. Vücut çok soğutulmadan, suyla silinerek ya da ıslak havlularla kompres yapılabilir. Sıvı alabiliyorsa ağızdan, değilse damar yoluyla sıvı tedavisi başlanmalı. Elektrolit desteği için tuz-karbonat karışımları verilebilir. Eğer bilinç kaybı, nöbet, solunum zorluğu varsa, vakit kaybetmeden 112 aranmalı ve hastaneye götürülmelidir." ifadelerini kaydetti.

Sıcak havalarda korunmanın her şeyden önce geldiğini belirten Talay, son olarak şu uyarılarda bulundu: "Koruyucu önlemler çok daha ön plandadır. Şapka, güneş gözlüğü, açık renkli ve terletmeyen giysiler kullanılmalı. Özellikle saat 10.00 ile 16.00 arasında dışarı çıkılmamalı. Güneşe maruz kalınmamalı. Bol sıvı içilmeli, vücut temiz tutulmalı, terli kıyafetler çıkarılmalı ve sık duş alınmalıdır." (İLKHA)