11073,27%0,94
42,11% 0,05
48,70% 0,65
5391,40% 0,00
8953,99% 1,15
Nörogelişimsel bir bozukluk olan otizm spektrum bozuklu hakkında doğru bilinen yanlışları ve hastalığın belirtilerini, Sağlık Yazarı Dr. Gülsüm Kartal Ensonhaber.com’a anlattı.
Otizm spektrum bozukluğuna her 80-100 doğumda bir rastlanıyor.
Erken tanı, hastalığın erken tedavisinde ve uygun eğitim yolunun izlenmesinde büyük önem taşıyor.
Bu sebeple ebeveynlerin, çocuklarını iyi takip etmeleri, belirtileri iyi gözlemlemesi gerekiyor.
Böylelikle otizm spektrum bozukluğu olan çocukların, hayatlarını en az hasarla sürdürmeleri de mümkün oluyor…
Erken gelişim döneminde belirti veren nörogelişimsel bir bozukluk olan otizm spektrum bozukluğu, sosyal ve davranışsal olarak anormallikle, motor ve konuşma bozuklukları ile karakterize bir hastalıklar bütünüdür.
Otizm spektrum bozukluğu denmesinin bir nedeni de klinik tablonun her çocukta çok farklılık göstermesidir.
“Erkek çocuklarda görülme sıklığı kız çocuklarından 4 kat daha fazla”Hastalık hakkın bilgi veren Ensonhaber Sağlık Yazarı Dr. Gülsüm Kartal, “Bu spektrum çok ağır hastalık tablolarından yeterli eğitimle hayatını normal sürdüren normal çocuklara geniş bir yelpazede uzanır. Erkek çocuklarında görülme sıklığı kız çocuklarından 4 kat fazladır. Ebeveynlerin 40 yaşından büyük olması, bebeğin prematüre doğması otizm için risk faktörlerindendir.” dedi.
Dr. Kartal, otizm spektrum bozukluğunda doğru bilinen yanlışlar hakkında ise şu ifadeleri kullandı:
“Aşılar otizme neden olmaz. Otizm de genetik yani kalıtım çok önemlidir ve vakaların yüzde 40’ının kalıtsal olduğu görülmüştür. İkincisi otizm tanısı alan çocuklar her zaman zeki olmaz. Genelde yüzde 40 ı normal zeka seviyesindedir, nadiren yüksek IQ düzeyi görülür. Geri kalan yüzde 60 da ise zeka geriliği mevcuttur.
Otizm tedavisinde önerilen çeşitli diyetlerinde tıbbı açıdan bir fark yarattığı görülmemiştir. Otizm tanılı çocuklar hastalık gereği bir konuda takıntılı olup o konuda şaşırtıcı gelişme gösterseler de öğrenme, dil ve diğer alanlarda muhakkak gözle görülür gelişme geriliği vardır. Yani 3-4 yaşındaki çocuğunuz bilgisayarı açıp istediği oyunu oynuyorsa bu bir zeka belirtisi sayılmaz.”
Hangi belirtiler önemlidir?Hangi belirtilerin yönlendirici olabileceği hakkında ise Dr. Kartal, şu açıklamalarda bulundu:
“Öncelikle konuşma çok önemlidir. Çocuğunuzun 6-9 ayda agulama denilen sesleri çıkarması, 1 yaşında en az bir adet anlamlı kelime kulanması (baba, mama gibi), 2 yaşında ise 2 kelimeden oluşan anlamlı cümle kurması gerekir. (baba git, mama ver gibi) Konuşma geriliği birçok nedenle olabileceği gibi otizm için de uyarıcı bir belirtidir.
Çocuğunuzun adına tepki vermemesi; ortalama 1 yaş civarı çocuklar adlarına tepki verirler ve seslenince bakarlar. Çocuğum sanki beni duymuyor diye düşünen ebeveynler genelde öncelikle kulak muayenesine giderler. Ancak çok azı duymama nedenlidir ve otizm için önemli bir bulgu olabilir.
Çocukların oyuncaklarla olan ilişkisine de dikkat etmek gerekir. Otizimli çocuklar oyuncakları amacına göre kullanmayabilirler. Örneğin; oyuncak arabayı ters çevirip, saatlerce tekerini döndürebilirler ya da pelüş veya oyuncak bebeklerle oyun kuramazlar, çoğu çocuğun yaptığı gibi canlıymış gibi oynamazlar.
“Otizimli bir çocuk rutinlerini çok sever”Öğrenme geriliği ve güçlüğü çoğu otizimli çocukta görülür. Sosyalleşme azlığı, göz temasının hiç olmaması ya da çok az olması dikkat çekici olabilir. Otizimli bir çocuk rutinlerini çok sever ve her şeyi her zaman aynı biçimde yapmak ister, bu rutinden uzaklaştığı zaman öfke nöbetlerine tutulabilir.
Otizimli çocuklar hareket eden nesneleri ve oyuncakları severler. Otomatik kapılardan dönen tekerlerden gözlerini alamayabilirler. En çok dikkat çeken özelliklerinden biri de tekrarlayıcı hareketler yapmalarıdır. Örneğin ellerini sallamaları tipiktir.
Genelde otizmli çocuklar sözel ya da sözel olmayan iletişimde geridirler. Sosyal davranış kalıplarını anlayamaz, bunlara uygun davranamazlar.
Örneğin beden dilini hiç anlayamayabilirler. Karşılarındaki kişinin duygularını anlayıp iletişimin çok önemli bir parçası olan empatiyi kuramazlar. Bu bahsettiğimiz bulguların hiçbiri kesin otizm tanısını koydurmaz. Yalnızca kuşkulandığınız durumlarda muhakkak çocuk doktorundan ve çocuk psikiyatristinden yardım almanız için bir uyarı olabilir. Birçok bulgu olmasına rağmen çocuğunuz otizimli olmayabilir veya bulgular çok silik olduğu için otizm tanısı atlanabilir.
Ekran süresi uzarsa, otizm benzeri belirtiler görülebilirBelki de bugünlerde ebeveynler olarak yaptığımız en büyük hata, çocuklarımızı ekran karşısında uzun süre tutmak ve tek taraflı olan bu durumun bir iletişim olmadığını bilmemektir. Yapılan çalışmalarda, ekran karşısında çok uzun süre kalan ve insanlardan yeterince uyarı almayan çocukların otizm benzeri belirtiler gösterebileceği anlaşılmıştır. Az uyarı alan çocukta da sosyal ve bilişsel gelişim geriliği görülebilmektedir. Bunlara dikkat etmek gerekir.”
