Türkiye’de 2.5 milyon hane halkını geçindiren ve yaklaşık 300 bin küçük ölçekli işletmeden oluşan ’küçük esnaf’ın nabzını tutan araştırmanın sonuçları açıklandı. Perakende analitiği kurumu REM People’ın Esnaf Barometresi Raporu, Ocak-Mayıs ayları arasında esnafın ticaret, güven ve politika alanlarındaki görüşlerini araştırdı.
Araştırmaya göre Nisan ayına kadar temel gıda ve temizlik ihtiyaçlarına yönelen tüketici Mayıs’ta paket su, dondurma gibi mevsimlik ürünlere yöneldi. Küçük esnaf, salgın süresince sağlık ve sosyal tedbirleri de olumlu bulduğunu belirtti. 43 ülkede hizmet veren REM People’ın CEO’su Bülent Peker, “2020 Ocak’tan itibaren her ay düzenli olarak takip ettiğimiz Esnaf Barometre Paneliyle, geleneksel kanallardaki ticaretin röntgenini çekeceğiz” dedi.
Her ay Türkiye temsili sağlanacak şekilde 600 noktada yapılan ölçümlerle hazırlanan, Temmuz ayından itibaren ise ayda yaklaşık 1.500 esnafa dokunacak olan “REM – TT Barometre: Türkiye Geleneksel Kanal Esnafının Nabzı” araştırma panelinin Mayıs 2020 sonuç raporunda öne çıkan başlıklar ise şöyle:
TÜKETİCİ BAKKALA YÖNELDİ
Covid-19 salgını sebebiyle uygulanan yasaklardan kaynaklı olarak geleneksel kanal satış noktalarından yapılan alışverişte Nisan ayına kadar en çok talep temel gıda ve temizlik ürünlerine yönelikti. Ancak Mayıs itibariyle en çok talep artışı paket su, dondurma ve gazlı/gazsız içecekler kategorisinde oldu. Esnafın Ticaret Endeksi, salgının etkisiyle Nisan ayına kadar 18 puan artarken kısmi normalleşmeyle birlikte Mayıs’ta 6 puan düştü ve 29.4 oldu.
STOKÇULUK BİTTİ
Salgın nedeniyle Nisan ayına kadar satışı en fazla artan kategori 39,9 puanla meyve-sebze kategorisiydi. Ancak Mayıs itibariyle kademeli olarak normalleşme sürecine girildiği için panik havası ve stok yapma algısı yok oldu. İlk dönemde yaşanan talep patlaması yerini planlı alışverişe bıraktı.
EKONOMİK DURUM VE SALGININ ETKİSİ
Esnafın Ekonomiye Güven Endeksi bir önceki dönemle aynı seviyede kalarak 14.2 oldu. İçinde bulunulan ekonomik durgunluğun üstüne dünya genelinde yaşanan salgının da çarpan etkisiyle getirmiş olduğu endişe ve tedirginlik hali devam ediyor.
DESTEKLERDEN MEMNUNLAR
Esnafın politik meselelere dair yaklaşımını ortaya koyan Politika Endeksi’nde ise; Ocak-Nisan aylarını kapsayan dönemde 13 puanlık artış yaşandı ve 31.3 oldu. Mayıs ayında da aynı seviyede kalan Politika Endeksi’ne göre, Covid-19 salgını süresince sağlık uygulamaları ve sosyal/ekonomik tedbirlerin sonucunda yönetim nezdindeki algının olumlu yönde etkilendiği görüldü. Mayıs döneminde ekonomik destek paketinin genişletilmesi, para piyasalarında az da olsa rahatlama olması, ekonomi alanında iktidara olan desteği sınırlı da olsa (4.2 puan) arttırdı.
‘SALGIN EN AZ 6 AY DAHA SÜRER’
Esnafın yüzde 74’ü salgın nedeniyle endişeleniyor. Katılımcıların yüzde 22’si salgının etkilerinin 1-3 ay süresince devam edeceğini belirtirken yüzde 24’ü bu durumun 3-6 ay devam edeceğini söylüyor. Salgının 6 aydan daha fazla süreceğini düşünenlerin oranı da önceki döneme göre anlamlı seviyede artıyor.
Türkiye geleneksel kanal esnafı (küçük esnaf) demografik olarak incelendiğinde ise ortaya ilgi çekici sonuçlar çıkıyor. Türkiye’de esnafın yüzde 85’i erkeklerden oluşuyor. Yaş ortalaması büyük oranda 35-54 arasında olan esnafın yüzde 83’ü evli ve 2-3 çocuğa sahip. Çoğunlukla ortaokul ve lise mezunu olan esnafın ortalama deneyimi ise 15 yıl ve üzerinde.
KÜÇÜK ESNAFIN YARISI BAKKAL
Araştırmaya göre küçük esnaf olarak bilinen grubun yüzde 51’ini bakkallar oluşturuyor. Bakkalların ardından yüzde 22 ile küçük süpermarketler, yüzde 15 ile tekel bayiler, yüzde 6 ile büfe ve yüzde 5 ile kuruyemişçiler izliyor. Satış noktalarının büyüklüğü ise çoğunlukla 0-74 metrekare arasında.
YÜZDE 29’U VERESİYE DEFTERİ TUTUYOR
Kredi Kartı kullanımı yüzde 82 ile oldukça yaygın bir kullanıma sahip. Veresiye ile alışveriş ise genel olarak noktaların yüzde 29’unda yapılıyor. Veresiye ile alışverişlerin ciro içindeki payı ise yüzde 6 iken tüm noktalarda düşüş trendinde. Nakit ödeme ile yapılan alışverişlerin cirodaki payı da yüzde 62’ye ulaşıyor.
