Türkiye Millî Enerji ve Maden Politikası ile yerli enerji kaynaklarını her alanda ortaya çıkarmaya devam ediyor. Son dönemde Nadir Toprak Elementlerine (NTE) yönelik önemli adımlar atılırken bu elementlerin uç ürün noktasında değerlendirilebilmesi için çalışmalar sürüyor.
Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü (MTA) laboratuvarlarında yürütülen çalışmalara ilişkin değerlendirmelerde bulunan Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez “Cevher zenginleştirme, metalürji, kimya ve analiz konularında uzman personellerden oluşan ekiple sadece iki yılda yapılan bir çalışma ile ülkemizde bir ilk gerçekleşti. Çalışma ile laboratuvar ölçeğinde, yüzde 99’un da üzerinde saflıkta seryum, lantanyum, neodimyum, paraseodmiyum, uranyum, toryum ve Ağır Nadir Toprak Oksitler (ANTO) kazanıldı” dedi.
ENDÜSTRİYEL TESİS KURACAĞIZ
Laboratuvarda elde edilen başarının önemine vurgu yapan Bakan Dönmez “Artık millî know-how ortaya koyan bu çalışmadan sonra Bakanlığımız koordinasyonunda pilot veya endüstriyel çapta tesis kurmayı hedefliyoruz. Bu tesiste üretilecek NTE’yle artık uç ürün üretim yolculuğuna başlamayı planlıyoruz” ifadelerini kullandı.
YERLİ OTODA DA KULLANILACAK
NTE’yi ayrıştırmadan önce elde edilen gelirin düşük olduğunu ifade eden Dönmez, şöyle konuştu: Ama bunu ayrıştırdığınızda değeri çok daha büyük. Örneğin yüzde 99’un üzerinde saflaştırdığınızda, tonunu 200 bin dolara satabiliyorsunuz. Ama bunu ayrıştırmadan satarsanız 1 dolar gibi düşük bir fiyata satıyorsunuz. NTE içerisinde günlük hayatımızda kullanılan birçok malzeme mevcut. Savunma sanayiinde füze rampalarında, MR cihazlarında, otomotiv sektöründe, dijital kameralarda, cep telefonlarında ve gece görüş kameralarında yine NTE kullanılıyor. Hatta yerli otomobilimizde de NTE kullanılacak. Biz Türkiye olarak artık uç ürün üretiyoruz. Artık tonda 200 bin dolara kadar gelir elde edeceğiz.
TÜRKİYE’DE 13 FARKLI NADİR ELEMENT VAR
Türkiye’de NTE yataklarının MTA tarafından ortaya konulduğuna dikkat çeken Bakan Dönmez “Özellikle Eskişehir Sivrihisar bölgesinde bulunan florit, barit, NTE, uranyum ve toryum içeren kompleks yatak hâlihazırda MTA verilerine göre 30 milyon ton ile en önemli NTE kaynağı olarak biliniyor. Son yıllarda yapılan aramacılık faaliyetleri ile de Malatya Kuluncak yöresinde yeni bir yatak ortaya çıkarıldı. 13 farklı NTE’nin ülkemizde var olduğunu tespit ettik” dedi. Bakan Dönmez ‘teknoloji ve nadir madenler’ başlıklı ticaret savaşlarının, robotik teknolojiler, denizcilik, demir yolu ulaşımı, elektrikli araçlar, havacılık ve uzay teknolojileri, bilişim ve internet teknolojileri, tıp teknolojisi ve ilaç sanayi, tarım ve enerji alanlarını kapsadığını belirtti.
ÇİN ÜRETİMDE BAŞI ÇEKİYOR
Çin’in bu elementleri değerlendirme noktasında dünyada ilk sırada bulunduğunu söyleyen Bakan Dönmez “Yılda ortalama 125 bin ton olan NTE üretim miktarının yüzde 80’i Çin tarafından gerçekleştiriliyor. Çin ile birlikte üretimde Brezilya, Japonya, ABD, Malezya ve Hindistan da dünyada söz sahibi ülkeler durumunda” ifadelerini kullandı
KIZ KARDEŞ ELEMENTLER
Elementlerin ‘nadir’ olarak nitelendirilmesinin nedenini de açıklayan Fatih Dönmez “Bu ismi almasındaki en önemli etken, bu elementlerin fiziksel ve kimyasal özelliklerinin benzerliklerinden dolayı ‘kız kardeş elementler’ şeklinde anılmaları ve ayrı ayrı kazanımlarının oldukça zor olmasından kaynaklanıyor” diye konuştu.
