Yumurta çiftlikten pazara kadar en az iki el değiştiriyor

Bandırma’da 50 yıldır yumurta sektörünün içerisinde bulunan iş adamı Özkan Zivane Irak başta olmak üzere Ortadoğu ülkeleri ve Türki cumhuriyetlere yapılan yumurta ihracatı ile üretim kalemlerindeki artışın yumurta fiyatlarını arttıran ana unsurlar olduğunu ifade etti. Arz ve talep dengesinin bozulması ile yumurtanın piyasada 80 kuruş hatta 1 liralara kadar yükseldiğini belirten Zivane, “Üretim ile tüketim arasında resmi bir kota olmadıkça maalesef bugüne kadar yumurta fiyatları düzenlenemedi. Bu şekilde giderse düzenlenemez de. Bir maliyet ölçüsü var. Üç yumurta bir kilo yem aldığı zaman bu tesis ayakta kalıp yürüyebiliyor. Kazanması gereken parayı kazanabiliyor. Ama şu anda çok yüksek denilen fiyatlarla bile 6 yumurta satıp bir kilo yem alabiliyorsunuz. Yumurta yıllardır belki 50 yıldır ihracat varsa yumurta dışarı gidiyorsa fiyatlar yükseldi ama gitmiyorsa fiyatlar düştü. İçerideki tüketimin iki misli yumurta çıkıyorsa ve bunu dışarıya satamıyorsanız fiyatlar korkunç düşüşe geçiyor. Dışarıya satış olduğu zaman aniden yükseliyor. İçerideki üretim ve tüketimin dengeye gelmedi lazım ama çok zor” dedi.”Eskiden küçük üreticiler vardı”Yumurta sektöründen eskiden 3 bin – 5 bin adet üretim yapan küçük üreticilerin olduğunu ve bunların piyasaları regüle ettiğini ifade eden Zivane, “Her yıl 10-20 tane küçük üretici sektörü bıraktı. Ama bunların sektörü bırakması ile azalan hayvan sayısına tek bir kişi bir milyon hayvan üretimi yaparak ilave yaptı. Artık piyasa büyüklerin eline geçti. Tesisler büyüdü. 1-3 hatta 5 milyon hayvandan oluşan tesisler var. Onlar da memnun değil. Yatırdıkları paranın karşılığını alamıyorlar. Neden alamadıklarının sebebi de yok. Yumurta bugün 80 kuruş. Ama bu resmi rakam. Satılmadığı zaman çiftlik çıkışı 60 kuruşa kadar inebiliyor. Satılması lazım, paraya dönmesi lazım. Aradaki fiyatlar yüksek olunca komisyoncuların da rakamı yüksek oluyor. Bugün 80 kuruşa alıp satan bir toptancı düşünün. Çiftlikten toptancı alacak. Toptancı pazarcıya verecek. En az iki el değiştiriyor. Markete, pazara gidene kadar en az iki el değişiyor. 80 kuruşluk yumurtaya bu iki el yüzde 10’ar fiyat koyuyor. Bunun da önüne geçemiyorsun. Pazarcı yumurtayı önüne koyduğunda bir şey kazanmadan satabilir mi? Bu kez deniyor ki, çiftlik çıkışı 60 kuruş ama perakendede 1 lira. Bu maalesef çiftlikten pazara kendiliğinden gitmiyor. En az iki el değiştiriyor. Maliyetine dönersek tekrar 6 yumurta ile bir kilo yem alabiliyorsun. Yani bu dengesizlik yıllardır böyle gidiyor” dedi.”Çözüm için üretim ve tüketim dengelenmeli”Yumurta sektörünün içerisinde bulunduğu durumun çözüm noktasının üretim ve tüketimi dengelemekten geçtiğini ifade eden Özkan Zivane, “Yumurta sektörünün içerisinde bulunduğu bu durumu çözmek için üretim ve tüketim dengelenmeli. O da bir kaç senede olacak bir şey değil. Başlama ile durmanın arasında iki sene oynuyor. Biz yumurtadaki ihracatımızın yüzde 80’ini Irak’a yapıyoruz. 40-50 yıldır da bu böyle. Irak ‘ihtiyacım var yumurta alıyorum’ dediği zaman ciddi rakamlarda yumurta gidiyor ve yumurta fiyatları kendini toparlıyor. Ama Irak yumurtaya doyup da ‘ihtiyacım yok almıyorum’ dediği zaman yumurta fiyatları düşüyor. Zaman zaman son iki senedir özellikle pandemi biraz ihracatı etkiledi. Bir de yumurta zaten uzun ömürlü bir şey değil. Yazın 10 gün, kışın da 1 ay dayanır. Milyonlarca yumurtayı buzhaneye dolaba koyamazsınız. Tavuktan çıkan yumurtanın 1 hafta 10 gün içinde tüketilmesi lazım” diye konuştu.İbrahim Aldemir