Vücuttaki hemen hemen tüm işlevlere katılan tiroid hormonlarında herhangi bir dengesizlik birçok farklı sağlık sorununa neden olabiliyor. Beslenme ise tiroid hormonları üzerinde büyük bir rol oynuyor.
Tiroid, boynun önünde bulunan kelebek şeklinde bir bezdir. Hemen hemen her vücut fonksiyonunu destekleyen tiroid hormonları üretir. Kalp atış hızı, kan dolaşımı, metabolizma, biyolojik saat ve karaciğer fonksiyonu gibi birçok farklı işlevi vardır.
Tiroid doğrudan veya dolaylı olarak vücuttaki hemen hemen her işlevi kontrol eder. Tüm hücrelerin tiroid hormonlarına ihtiyacı vardır, bu yüzden tiroid hormonlarının uygun miktar ve kalitede üretilmesi çok önemlidir.
Birçok sorun tiroid bezini etkileyebilir ve çok sayıda hastalık tiroid hastalıkları kategorisine girer. En önemlileri hipotiroidizm (az çalışan tiroid bezi), hipertiroidizm (aşırı aktif tiroid bezi), Hashimoto hipertiroidizmi (tiroide saldıran ve hipotiroidizme neden olan otoimmün bir hastalık) ve Graves hastalığıdır (hipertiroidizme neden olan otoimmün bir hastalık). Ayrıca dikkat edilmesi gereken dört tip tiroid kanseri vardır: Papiller, foliküler, medüller ve anaplastik.
Tiroid bozukluğunun belirtileri
Genellikle tiroid bozukluklarının sadece ileri yaştaki insanları etkilediği düşünülür ancak bu sorunlar aslında her yaştan bireyi etkileyebilir. Özellikle kadınlar risk altındadır ve tiroid hastalığı gelişme riski ergenlikte, hamilelik sırasında ve perimenopozda artar.
Tiroid bozuklukları birçok farklı belirtiyle ortaya çıkabilir. Her zaman sorunsuz uyuduğunuz halde aniden uyku sorunları yaşamaya başladıysanız, tiroid tiroid bezinizde bir sorun olabilir. Aşırı aktif bir tiroid, merkezi sinir sistemini uyarabilen ve uykusuzluğa neden olabilen tiroksin (T4) ve tri-iyodo-tironin (T3) gibi bazı hormonlar üretir. İyi bir gece uykusundan sonra yorgunsanız veya ekstra uykuya ihtiyaç duyuyorsanız, hormonların az üretilmesine yol açan az aktif bir tiroidiniz olabilir.
Ani anksiyete durumları da tiroid bozukluklarını gösterebilir. Anksiyeteye hiç eğilimli olmadığınız halde aniden sürekli gergin hissetmeye başlarsanız, bu aşırı aktif tiroidin bir işareti olabilir. Tiroid hormonlarının aşırı üretimi, belirli bir sebep olmadan gergin veya endişeli hissetmenize neden olabilir.
Tekrarlayan kabızlık, az aktif bir tiroidi gösterebilir. Tiroid hormonları sindirim sisteminin düzgün çalışmasında rol oynar. Çok az tiroid hormonu üretilirse, vücutta her şey daha yavaş bir hızda çalışır. Aşırı aktif bir tiroidde ise tam tersi bir durum ortaya çıkar. Sürekli tuvalete gitme ihtiyacı hissedebilirsiniz.
Saç dökülmesi de tiroid probleminin yaygın bir belirtisidir. Düşük veya aşırı aktif bir tiroid bezi saç büyümesini bozar.
Eforla ilgisi olmayan aşırı terleme de aşırı aktif tiroidi gösterebilir. Tiroid vücuttaki enerji üretimini dengeler. Anormal derecede yüksek hormon seviyeleri, metabolizmanızın yüksek hızda çalışmasına ve bu da büyük bir ısı hissine neden olur.
Sebepsiz kilo verme veya kilo alamama da tiroid problemlerini gösterebilir. Diyetinizi veya fiziksel aktivite düzeyinizi değiştirmeden kilo veriyor veya diyetinizi değiştirerek kilo alamıyorsanız metabolik aktiviteyi artıran aşırı aktif bir tiroidiniz olabilir. Bunun tam tersi durum da geçerlidir. Sebepsiz kilo alma veya kilo verememe tiroid hormonlarınızın az salgılandığını gösterebilir.
Ağrılı, daha uzun veya daha kısa aralıklarla gerçekleşen adet dönemleri de tiroid problemlerinin bir işaretidir. Bunlar, tiroidinizin yeterince hormon üretmediğini gösterebilir.
Tiroid bozukluklarında uzak durulması gereken 8 besin
Tiroid bozukluklarında beslenme oldukça büyük bir öneme sahiptir. Sağlıklı beslenme alışkanlıklarıyla tiroid problemlerinin bir kısmı çözülebilir.
İşte tiroid problemlerinde uzak durulması gereken 8 besin.
Lahana
Lahana, tiroid problemleri olanlar için iyi bir seçim değildir. Lahana turpgil bir sebzedir ve bu kategorideki tüm sebzeler (örneğin, brokoli, karnabahar, Brüksel lahanası), bezin iyot kullanma şekline müdahale ederek tiroid fonksiyonunu bozan maddeler olan guatrojen olarak kabul edilir. Çok fazla turpgil sebze tüketmek, tiroidi aşırı aktif veya az aktif hale getirebilir. Pişirmek bu sebzeleri tiroide zararsız hale getirir.
Yeşil sebze suları
Tiroid problemleriniz varsa, bu alışkanlıktan kaçınmak en iyisidir. Sebzelerinizi smoothie’ye dönüştürdüğünüzde, guatrojenler daha da yoğunlaşır. Sebze ve meyvelerinizi yemek, onları içmekten daha iyidir.
Soya fasulyesi
Soya, iyot seviyelerini etkileyen başka bir guatrojen türüdür. En büyük sorun, soyanın hastalar tarafından alınan tiroid hormonlarının emilimini engellemesidir. Tiroid hormonlarınızı tek başına ve aç karnına alarak bu durumdan kaçınabilirsiniz.
Glüten
Tiroid hastalığı olan birçok insanda, glüten tüketimi ile tetiklenen otoimmün bir hastalık olan çölyak hastalığı da vardır. Bu yüzden tiroid problemleri olanların çoğu glütenden kaçınır. Çölyak hastalığının yokluğunda, glütensiz bir diyetin tiroid fonksiyonu üzerinde herhangi bir etkisi olduğuna dair bir kanıt yoktur.
Şeker
Şeker tiroid problemlerini tetikleyebilir. Tiroid hastalığı olan kişilerin tip 2 diyabet ve kalp ve damar hastalıkları geliştirme riski daha yüksektir. Şeker alımını sınırlamak bu riski en aza indirmeye yardımcı olur.
Yapay tatlandırıcılar
Tiroid hastalığı riski altındaysanız yapay tatlandırıcılar da tüketmemeniz gereken besinler arasındadır. Yapay tatlandırıcıların tiroid fonksiyonunu etkileyebileceğini gösteren birçok farklı çalışma vardır.
Farklı tuz türleri
Sofra tuzlarının çoğuna tüketicilerin yeterli miktarda besin maddesi almalarına yardımcı olmak için iyot eklenir. Ancak deniz tuzları ve koşer tuzu son yıllarda oldukça popüler hale geldi ve çok fazla tüketilmeye başlandı. Vücutta iyotun bilinen tek kullanımı tiroid hormonlarının üretimidir. Sağlığınız için iyotlu tuzları tercih edin.
İşlenmiş gıdalar
İşlenmiş gıdalardaki katkı maddelerinin ve kimyasalların tiroid hastalıklarında büyük bir rol oynadığına dair birçok çalışma vardır. Çeşitli katkı maddeleri tiroid sorunlarını tetikleyebilir. İşlenmiş gıdalardan kaçınmak genel sağlık için önemlidir. İşlenmiş gıdalar açısından zengin bir diyet, tirodi problemlerinin dışında tip 2 iyabet ve kalp hastalıkları ile ilişkilidir.